Εξάρτηση

Μέσα από την μακροχρόνια ενασχόλησή μου με την θεραπεία εξαρτημένων ατόμων έχω καταλήξει στο συμπέρασμα ότι για την αποτελεσματική αντιμετώπιση ενός τόσο περίπλοκου προβλήματος είναι αρχικά απαραίτητη η σωστή διάγνωση και αξιολόγηση του βαθμού εξάρτησης του ατόμου καθώς και του είδους της εξάρτησης που βιώνει.  Στην συνέχεια είναι σημαντικό να γίνει η επιλογή του κατάλληλου πλάνου θεραπείας σε συνεργασία πάντοτε με τον ενδιαφερόμενο το οποίο ασφαλώς δύναται να τροποποιείται ανάλογα με την πορεία του.

Στην περίπτωση της ύπαρξης σοβαρού βαθμού εξάρτησης και πάντοτε σε συνδυασμό και με την ουσία ή κατάσταση από την οποία είναι εξαρτημένος, ενδεχομένως η online συμβουλευτική να μπορεί να βοηθήσει στην προετοιμασία του ατόμου ώστε να αναζητήσει εντατική θεραπεία από δομές που την προσφέρουν στη χώρα μας αποτελεσματικά. Σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να αποτελέσει ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα θεραπείας απεξάρτησης.

Σε περιπτώσεις στις οποίες η εξάρτηση βρίσκεται σε πρώιμα στάδια και δεν έχει πλήξει το σύνολο της ζωής ενός ατόμου θα μπορούσε να σχεδιαστεί ένα πλάνο συνεδριών με στόχο την αποτελεσματική αντιμετώπιση του προβλήματος, σε συνεργασία και με το οικογενειακό περιβάλλον εφόσον υπάρχει. Συνήθως αυτό μπορεί να λειτουργήσει αποτελεσματικά σε περιπτώσεις εξάρτησης από την κάνναβη, την κοκαΐνη ή τον ηλεκτρονικό τζόγο.

Εξάρτηση. Είδη

Η εξάρτηση είναι ένα μοτίβο συμπεριφοράς το οποίο μπορεί να εμφανίσει ένα άτομο απέναντι στην λήψη διαφόρων ψυχοτρόπων ουσιών (δηλαδή ουσιών που δύνανται να μεταβάλλουν την σκέψη, τη διάθεση και τις πράξεις του ατόμου) αλλά ακόμη απέναντι σε μια κατάσταση ή ένα πρόσωπο ή μια συνθήκη απέναντι στην οποία αδυνατεί να βάλει όρια. Οι κυρίαρχες μορφές εξάρτησης είναι δύο:
Η σωματική εξάρτηση η οποία εμφανίζεται όταν το σώμα έχει προσαρμοστεί στην λήψη μιας ουσίας η οποία επιδρά στον εγκέφαλο και αναπτύσσει συμπτώματα στέρησης μόλις σταματήσει την λήψη της ουσίας αυτής (στερητικό σύνδρομο). Τα σωματικά συμπτώματα του συνδρόμου αυτού διαρκούν λίγες μέρες και στην συνέχεια εξαφανίζονται.
Η ψυχολογική εξάρτηση εμφανίζεται όταν ο άνθρωπος έχει ανάγκη από τη λήψη μιας ουσίας ή την επανάληψη μιας επιβλαβούς συμπεριφοράς προκειμένου να νιώσει καλά ή να διώξει το άγχος, την ψυχική πίεση ή ακόμα και για να ανταπεξέλθει στις απαιτήσεις της καθημερινότητας. Αντιλαμβανόμαστε ότι η ψυχολογική εξάρτηση είναι πιο σημαντική από τη σωματική και απαιτεί περισσότερο χρόνο για να αντιμετωπιστεί.
Στην περίπτωση των ουσιών μπορεί να συναντήσουμε και τις δύο μορφές εξάρτησης ή μόνο τη μία συνήθως την ψυχολογική.
Στην περίπτωση καταστάσεων όπως ο τζόγος, το φαγητό κ.α. θα συναντήσουμε κυρίως την ψυχολογική εξάρτηση.

Εξάρτηση. Πως την αναγνωρίζω

Η αναγνώριση του βαθμού εξάρτησης ενός ατόμου από μια ουσία ή μια κατάσταση μπορεί να γίνει με την χρήση επίσημων διαγνωστικών εργαλείων που έχει στην διάθεσή του ο ειδικός. Ωστόσο θα μπορούσαμε σε γενικές γραμμές να αναφέρουμε τρεις καταστάσεις η παρουσία των οποίων κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για την ύπαρξη εθισμού και είναι οι ακόλουθες:
1. Η συνέχιση της εξαρτητικής συμπεριφοράς παρόλο που το άτομο έχει επίγνωση των αρνητικών συνεπειών της στον οργανισμό του και στη ζωή του γενικότερα.
2. Η κατανάλωση σημαντικού χρόνου της καθημερινότητας για την συγκεκριμένη ενασχόληση.
3. Η σταδιακή εγκατάλειψη κοινωνικών, επαγγελματικών και ψυχαγωγικών δραστηριοτήτων λόγω της συγκεκριμένης ενασχόλησης.

Θεραπεία. Τι βοηθάει

Η συμβουλευτική σε ένα άτομο το οποίο επιθυμεί να διαχειριστεί μια εξαρτητική συμπεριφορά πρέπει να λάβει υπόψη την αλληλεπίδραση τριών σημαντικών παραγόντων που διαδραμάτισαν ρόλο στην εμφάνιση και διατήρηση της συμπεριφοράς αυτής και με βάση αυτούς να σχεδιαστούν οι θεραπευτικές παρεμβάσεις. Οι παράγοντες αυτοί είναι το οικογενειακό, κοινωνικό και πολιτιστικό περιβάλλον του ατόμου, η δομή της προσωπικότητάς του και το μοτίβο εξαρτητικής συμπεριφοράς που έχει αναπτύξει με μια ουσία ή μια κατάσταση.
Στην πράξη αυτό σημαίνει ότι ένας άνθρωπος ο οποίος έχει σταθερούς οικογενειακούς δεσμούς, υποστηρικτικό φιλικό περιβάλλον, επαγγελματική ενασχόληση που μπορεί να του δώσει στόχο και νόημα καθώς και δεξιότητες λήψης αποφάσεων και αυτοελέγχου, μπορεί να διαχειριστεί πιο γρήγορα και αποτελεσματικά την εξάρτηση με την καθοδήγηση από ειδικό στις εξαρτήσεις ψυχοθεραπευτή.
Απεναντίας όταν κάποιος υπολείπεται σε όλα τα παραπάνω θα χρειαστεί περισσότερο χρόνο και ίσως εντατική θεραπεία προκειμένου να χτίσει σιγά σιγά το υποστηρικτικό περιβάλλον που απαιτεί η διαδικασία της απεξάρτησής του.
Σε κάθε περίπτωση εκείνο το οποίο χρειάζεται να υπάρχει προκειμένου να ευοδώσει οποιαδήποτε μορφή συμβουλευτικής είναι το κίνητρο από το εξαρτημένο άτομο ώστε να αναζητήσει βοήθεια.