Τα στάδια της αλλαγής

Όταν ένα άτομο βιώνει μια κατάσταση εξάρτησης, είτε από φάρμακα είτε από το αλκοόλ και τον τζόγο, παρόλο που αντιλαμβάνεται το αδιέξοδο στο οποίο βρίσκεται, καθώς τα προβλήματά του καθημερινά πολλαπλασιάζονται, ωστόσο δεν γνωρίζει από που να ξεκινήσει την προσπάθεια της απεξάρτησης, η οποία στο άκουσμα και μόνο μοιάζει  με βουνό.

Μέσα από την εμπειρία μου στη θεραπεία των εξαρτήσεων, έχω μελετήσει αρκετά θεωρητικά μοντέλα τα οποία προσπαθούν να περιγράψουν την θεραπευτική πορεία του εξαρτημένου ατόμου και το μονοπάτι του προς την αλλαγή.

Το διαθεωρητικό μοντέλο αλλαγής, των Prochaska και Diclemente είναι από τα πιο αντιπροσωπευτικά μοντέλα και περιγράφει τα στάδια από τα οποία υποχρεωτικά θα περάσει το άτομο με τελικό σταθμό την πλήρη ίασή του, δηλαδή την απεξάρτηση. Θεωρείται το πιο καινοτόμο μοντέλο στη συμβουλευτική και θεραπεία των εξαρτήσεων, είναι ευέλικτο και απαντά στις διαφορετικές ανάγκες του ατόμου, καθοδηγώντας τον ανάλογα με το στάδιο στο οποίο βρίσκεται και σε σχέση με την ετοιμότητά του για αλλαγή.

Τα στάδια είναι πέντε και περιγράφουν τα σημεία στα οποία χρειάζεται να επικεντρωθεί ο ενδιαφερόμενος, με τη βοήθεια του ειδικού. Αυτά περιληπτικά είναι η φάση της προπερίσκεψης ή αδιαφορίας, της περίσκεψης, της προετοιμασίας, της δράσης και της συντήρησης.

Ο ειδικός στη θεραπεία των εξαρτήσεων χρειάζεται να μελετήσει μαζί με τον ενδιαφερόμενο προσεκτικά τα παραπάνω στάδια και να σχεδιάσουν μαζί ένα εξατομικευμένο πλάνο θεραπείας το οποίο θα βασίζεται στο τρίπτυχο, βαθμός εξάρτησης- προσωπικότητα του ατόμου – βαθμός ετοιμότητας για αλλαγή. 

Σε όλη τη διάρκεια της προσπάθειας που καταβάλλει ο εξαρτημένος χρειάζεται ενθάρρυνση και ενσυναίσθηση. Επίσης είναι σημαντικό να γνωρίζει ότι από τη στιγμή που αποφάσισε να ασχοληθεί σοβαρά με το πρόβλημά του, έχει πολλαπλασιάσει τις πιθανότητες να το επιλύσει οριστικά.