Πότε πηγαίνω στον ψυχοθεραπευτή
Οι περισσότεροι άνθρωποι αναζητούν βοήθεια για τα ψυχολογικά τους θέματα όταν αυτά έχουν πάρει τη μορφή ενός συμπτώματος το οποίο δημιουργεί έντονη ενόχληση στην καθημερινότητά τους. Το σύμπτωμα αυτό μπορεί να είναι σωματικό, όπως για παράδειγμα οι πονοκέφαλοι, η κούραση από την αϋπνία, η ταχυκαρδία κ.λ.π., ή ψυχολογικό, όπως για παράδειγμα η δυσκολία σε σχέσεις με σημαντικά πρόσωπα, το αίσθημα της μοναξιάς κ.λ.π.
Η επίσκεψη στον ψυχολόγο ή ψυχοθεραπευτή προϋποθέτει το άτομο να αναγνωρίζει ή να υποψιάζεται ότι το πρόβλημά του πηγάζει από κάποια ψυχολογική του δυσκολία την οποία έχει το θάρρος να αναζητήσει και να αφουγκραστεί. Συχνά οι άνθρωποι αρκούνται σε μια μόνο συνεδρία με τον ειδικό στην οποία περιγράφουν τη δυσκολία τους και παίρνουν κάποιες πληροφορίες για την πιθανή προέλευσή της και στο πως να τη διαχειριστούν. Η ψυχοθεραπεία απαιτεί περισσότερο χρόνο και δέσμευση από την πλευρά του θεραπευόμενου ώστε να οδηγήσει σε απτά αποτελέσματα.
Δουλεύοντας συστημικά. Παράδειγμα.
Στη συστημική προσέγγιση είναι απαραίτητο να διερευνηθεί ο ρόλος του συμπτώματος μέσα στο πλαίσιο ζωής του θεραπευόμενου γιατί μόνο μέσα από κει θα διαφοροποιηθεί. Ας δούμε ένα παράδειγμα.
Η Χριστίνα είναι 48 ετών, μητέρα τριών παιδιών. Ο λόγος που αναζήτησε συμβουλευτική ψυχικής υγείας ήταν η ανησυχία της για την μεγάλη της κόρη, η οποία έχει μετακομίσει εδώ και ένα εξάμηνο περίπου σε άλλη πόλη για σπουδές. Η μητέρα διαπίστωσε ότι η κόρη της δεν τρέφεται καλά με αποτέλεσμα να έχει χάσει αρκετό βάρος. Το πιο σοβαρό όμως είναι ότι εκείνη δεν το αποδέχεται και θεωρεί ότι πρέπει να προσέχει το βάρος της, άποψη που ενισχύει στην μητέρα τον φόβο για την ύπαρξη νευρικής ανορεξίας. Η μητέρα αντιλαμβάνεται ότι θα χρειαστεί βοήθεια ώστε να βοηθήσει την κόρη της.
Η Ισμήνη, είναι το πρώτο παιδί της οικογένειας και σπουδάζει σε ένα αντικείμενο που το ήθελε πολύ. Η μητέρα την περιγράφει ως άτομο αντιδραστικό που τη δυσκόλευε αρκετά από μικρή και πάντοτε χρειαζόταν κάποιο ιδιαίτερο χειρισμό για να την αντιμετωπίσει. Ήταν το δύσκολο παιδί της οικογένειας. Είναι αρκετά συνηθισμένο τα άτομα ως γονείς να απευθύνονται σε ψυχολόγο με αφορμή θέματα των παιδιών τους. Στην περίπτωση αυτή ο συστημικός θεραπευτής μελετά το πρόβλημα του παιδιού ως το σύμπτωμα κάποιας δυσλειτουργίας ολόκληρης της οικογένειας.
Τα θέματα που χρειάζεται να διερευνηθούν περαιτέρω είναι αρκετά.
Το μοτίβο των οικογενειακών σχέσεων και οι αλληλεπιδράσεις των μελών μεταξύ τους. Γιατί η μητέρα ζητά βοήθεια χωρίς να εμπλέκει τον πατέρα και ποια είναι η σχέση της με τα υπόλοιπα παιδιά της. Πως επικοινωνούν τα μέλη της οικογένειας μεταξύ τους.
Ο ρόλος της μητέρας στην δική της πατρική οικογένεια και οι σχέσεις με τους γονείς της και τα αδέρφια της. Είναι σύνηθες να επαναλαμβάνουμε τον ρόλο που είχαμε ως παιδιά στην οικογένεια που δημιουργήσαμε. Το μεγάλωμα των δικών μας παιδιών φέρνει στην επιφάνεια πλευρές του εαυτού μας που πιθανά δεν ενισχύθηκαν ως παιδιά και μας δυσκολεύουν.
Η σχέση της μητέρας με το πρώτο της παιδί, η οποία φαίνεται να είναι πολύ στενή, εμπεριέχει πολλές πληροφορίες που χρειάζεται να αποκωδικοποιηθούν. Το ενδιαφέρον με τα θέματα των παιδιών είναι ότι χρειάζεται ο θεραπευτής να είναι σε θέση να ξεχωρίσει αν χρειάζονται την άμεση παρέμβαση του γονιού ή την αποστασιοποίησή του. Οι πληροφορίες είναι καλό να ελέγχονται επιμελώς διότι μπορεί να ωθήσουν σε λάθος παρεμβάσεις.
Στο συγκεκριμένο περιστατικό θα πρέπει να σκεφτούμε ότι η διαδικασία αυτονόμησης της κόρης δεν είναι εύκολη, χρειάζεται χρόνο. Μήπως η μητέρα αναζητά αφορμές να μπει στον προηγούμενο ρόλο που είχε μαζί της και αυτό καθυστερεί την διαδικασία αυτή;
Βέβαια η νευρική ανορεξία είναι ένα αρκετά σύνθετο και δυσεπίλυτο ζήτημα το οποίο απαιτεί χρόνο, υπομονή και συνεργασία ειδικών για την αντιμετώπισή του. Ωστόσο η συστημική οικογενειακή θεραπεία μπορεί να έχει θαυμάσια αποτελέσματα στην επίλυσή του ακριβώς επειδή εμπλέκει ολόκληρο το οικογενειακό σύστημα και έτσι παίρνει το βάρος από το άτομο που έχει εμφανίσει το σύμπτωμα αυτό. Σε όλα τα προβλήματα που σχετίζονται με την πρόσληψη τροφής όπως και στις εξαρτήσεις η ψυχοθεραπεία θεωρείται απαραίτητη για την αποτελεσματική αντιμετώπιση τους.
