Το σκηνικό του χριστουγεννιάτικου τραπεζιού

Το εορταστικό τραπέζι αποτελεί μια παραδοσιακή συνήθεια στην οποία όλοι καλούμαστε να συμμετέχουμε, ωστόσο επειδή είναι επιφορτισμένη με αρκετά συναισθήματα αλλά και προσδοκίες, συχνά καταλήγει να είναι μια έντονη συναισθηματική δοκιμασία για τους συμμετέχοντες σ’ αυτό. Σίγουρα έχουμε δει ταινίες σχετικές με το θέμα αυτό, οι οποίες προσπαθούν να διακωμωδήσουν τα συμβάντα της συνεύρεσης αυτής και να μας βοηθήσουν να τα αντιμετωπίσουμε με χιούμορ. Δεν λείπουν ασφαλώς και οι ταινίες οι οποίες επικεντρώνονται στα συναισθήματα μοναξιάς και νοσταλγίας που μπορεί να βιώνει κάποιος ο οποίος, λόγω των συνθηκών ζωής, βρίσκεται μακριά από το οικογενειακό τραπέζι. Έχει διαπιστωθεί μέσα από έρευνες ότι την περίοδο των γιορτών εντείνονται τα προβλήματα άγχους και το αίσθημα της κατάθλιψης που μπορεί να νιώθει κάποιος διότι αυξάνεται η κοινωνική πίεση ότι πρέπει όλοι να είμαστε χαρούμενοι κάτι που ασφαλώς δεν είναι δεδομένο.

Οι προσδοκίες

Τεράστιο κεφάλαιο της κατάστασης αυτής είναι οι προσδοκίες που καλλιεργεί ο καθένας σχετικά με τα συναισθήματα που περιμένει ότι θα βιώσει στο οικογενειακό τραπέζι. Στο σημείο αυτό θα πρέπει να σταθούμε λίγο και να πούμε ότι είναι σημαντικό να γνωρίζει κάποιος τα συναισθήματα με τα οποία πηγαίνει σε ένα τέτοιο τραπέζι διότι πιθανότατα αυτά είναι που θα κρίνουν το αποτέλεσμα. Με άλλα λόγια αν το αρχικό συναίσθημα είναι αρνητικό ή αν φοβάται ότι θα χρειαστεί να απολογηθεί για τη ζωή του και για τα επιτεύγματά του τότε το πιο πιθανό είναι αυτό να εισπράξει και ως αντάλλαγμα ως τη λεγόμενη αυτοεκπληρούμενη προφητεία, σύμφωνα με την οποία προκαλούμε ασυνείδητα καταστάσεις οι οποίες επιβεβαιώνουν τους φόβους μας και έτσι διατηρούμε την συναισθηματική μας ισορροπία, χρησιμοποιώντας την κλασική φράση <μα το ήξερα ότι αυτό θα συμβεί…>. Απεναντίας αν κάποιος πηγαίνει στο τραπέζι αυτό με θετική διάθεση και έχει αποφασίσει να αντιμετωπίσει με χιούμορ την όποια κατάσταση τότε είναι πιο πιθανό να περάσει όμορφα και αν το απολαύσει. Δυστυχώς πάντοτε υπάρχουν και οι ακραίες περιπτώσεις όπου η συζήτηση μπορεί να παρεκτραπεί και η χαλαρή συζήτηση να μετατραπεί σε έναν καυγά επώδυνο για όλους.

Οι πρωταγωνιστές του τραπεζιού

Στο οικογενειακό τραπέζι συνήθως συμμετέχουν τουλάχιστον τρεις γενιές, οι παππούδες, οι γονείς και τα εγγόνια. Επίσης μπορεί να συμμετέχουν θείοι και άλλοι συγγενείς εξ αγχιστείας οπότε η κατάσταση είναι πιο περίπλοκη. Μπορούμε να σκιαγραφήσουμε κάποιους χαρακτήρες τους οποίους μπορούμε να συναντήσουμε στο οικογενειακό τραπέζι ή ακόμα καλύτερα να περιγράψουμε κάποιους ρόλους που μπορεί να συναντήσουμε στο τραπέζι αυτό.

Ο εκνευριστικός συγγενής. Συνήθως αυτός κάνει όλες τις αδιάκριτες ερωτήσεις και διατυπώνει την άποψή του για τις ζωές των άλλων με τρόπο ενοχλητικό. Έτσι λοιπόν ρωτά τον ανύπαντρο πότε θα παντρευτεί, το ζευγάρι πότε θα κάνει παιδί κ.λ.π.

Ο γελωτοποιός. Είναι αυτός που λέει αστεία και παριστάνει τον ευχάριστο ο οποίος βέβαια προσπαθεί να ελαφρύνει την ατμόσφαιρα όταν τα πράγματα ζορίζουν.

Ο αποδιοπομπαίος τράγος. Είναι το πρόσωπο που φταίει για διάφορα πράγματα χωρίς να το γνωρίζει και δέχεται κριτική για την συμπεριφορά του.

Ο πετυχημένος. Είναι αυτός που μιλά για τα επιτεύγματά του και θέλει να τραβά την προσοχή όλων πάνω του.

Ο απών. Είναι αυτός που λείπει και για τον οποίο συζητούν ανώδυνα μιας και δεν είναι παρών ώστε να ενοχληθεί.

Ο καθυστερημένος. Είναι αυτός που έρχεται αργοπορημένος για διάφορους λόγους αλλά αυτό μπορεί να εκλαμβάνεται ως απαξίωση της οικογενειακής μάζωξης.

Θα μπορούσαμε να εντοπίσουμε κι άλλους ρόλους οι οποίοι διαφέρουν από οικογένεια σε οικογένεια. Επίσης θα πρέπει να πούμε ότι οι ρόλοι μπορεί να εναλλάσσονται μέσα στη δυναμική των σχέσεων της οικογένειας κάτι που είναι απόλυτα υγιές από το να παραμένει κάποιος στον ίδιο ρόλο.

Τι διαφορετικό θα μπορούσε να γίνει…

Η διαφοροποίηση είναι δύσκολη και απαιτεί την λεγόμενη ενημερότητα, το να ξέρω δηλαδή ποιος είμαι, τι μου συμβαίνει και βέβαια να νιώθω καλά με αυτό που είμαι. Δυστυχώς οι περισσότεροι άνθρωποι προβάλλουν στους άλλους τα θέματα για τα οποία δεν έχουν οι ίδιοι απάντηση. Επίσης μπορεί να δυσκολεύονται να αποδεχθούν το διαφορετικό διότι μετά θα πρέπει να αλλάξουν και αυτοί και το φοβούνται. Οι περισσότεροι άνθρωποι που καταφεύγουν στην ψυχοθεραπεία δίνουν αγώνα να ξεφύγουν από τις οικογενειακές εντολές από τις οποίες βασανίζονται. Όταν όμως το πετυχαίνουν αυτό αισθάνονται λύτρωση και χαίρονται πραγματικά. Η συμβουλευτική ψυχικής υγείας μπορεί να βοηθήσει αποτελεσματικά προς αυτή την κατεύθυνση.

Στο οικογενειακό τραπέζι έχει αξία να πάει ο καθένας με αυτό που πραγματικά είναι και με θετική διάθεση την οποία δεν θα επιτρέψει σε κανένα να τη χαλάσει. Επίσης να απολαύσει το καλό φαγητό και να επιστρατεύσει το χιούμορ το οποίο θα τον βγάλει από οποιαδήποτε δύσκολη θέση.